Normjaartaak in het primair onderwijs

Aan het eind van het schooljaar worden de normjaartaken voor het komend schooljaar weer ingevuld. Over deze normjaartaak is sinds de invoering veel te doen geweest. Zo zou het de werkdruk niet verlagen, maar eerder verhogen. In dit samenvattende artikel zet ik  een aantal zaken rond de normjaartaak op een rijtje.

Verwarring over de normjaartaak​

Elk jaar weer bereiken mij verschillende geluiden over de normjaartaak: verwarring, onbegrip, gevoel van onrechtvaardigheid, onwetendheid, berusting.

In het kort volgen hieronder de hoofdonderdelen waarin de 1659 werkbare uren worden ingedeeld, nog eens globaal op een rijtje. De uren die tussen haakjes staan gelden voor fulltimers. Bij parttimers is natuurlijk alles naar rato.

Lesgevende taak (930 uur)

Dit zijn het aantal uren die de leerkracht ‘voor de klas staat’. Dit is een ruim begrip, want natuurlijk vallen daar ook de uren onder die je buiten het klaslokaal met de leerlingen doorbrengt, bijv. excursies.

Lesgebonden taak (325 uur)

Dit zijn de uren die gereserveerd zijn voor het voor- en nawerk, de zogenaamde opslagfactor: voorbereiden van lessen, nakijken van gemaakt werk, bijhouden van leerlingvolgsysteem etc. In het basisonderwijs wordt hiervoor meestal het (te) lage percentage van 35% gehanteerd.

Duurzame inzetbaarheid (40 uur)

Leraren zonder bijzonder budget krijgen 40 uur per jaar om ‘gezond aan het werk te blijven’. Startende leraren en leraren van 57 jaar en ouder hebben een ander budget. De werknemer weet over het algemeen zelf het beste hoe deze uren ingezet kunnen worden. Uitgangspunt is dan ook dat je zelf bepaalt hoe je deze uren inzet. Achteraf kan men verwachten dat je verantwoording geeft waarvoor je deze uren hebt gebruikt. Dit hoeft overigens niet aan ingewikkelde zaken te worden besteed: peerreview, coaching, extra voor- en nawerk. Dat laatste kan dus een manier zijn om de 35% wat op te rekken en zodoende wat lucht te krijgen bij je voor- en nawerk. Let wel, als de school bijv. peerreview teambreed inplant in het kader van een intervisietraject, dan is het een schooltaak.

Individuele professionalisering (83 uur)

Hierover is misschien nog wel de meeste verwarring. Veel schoolleiders missen het bijvoeglijk naamwoord voor het woord professionalisering. Ook deze uren (5% van je normjaartaak, dus parttimers naar rato) worden door de werknemer individueel, zelf ingepland. Dit gebeurt vaak voorafgaande aan het schooljaar waarin de uren worden gemaakt en in overleg met de werkgever. Echter, het is altijd verstandig een flink aantal uren ‘onvoorzien’ hier in te plannen, aangezien gedurende het jaar ook nog eens veel scholingen worden aangeboden. Daar zou je dan geen tijd meer voor hebben. Door alles van te voren strak in te plannen, gaat de normjaartaak als een keurslijf voelen en dat alleen kan al een gevoel van werkdruk veroorzaken.

Door de school georganiseerde bijeenkomsten als teamcursussen, bijeenkomsten over nieuwe methodes en didactische vergaderingen vallen niet onder deze uren. Deze uren vallen onder schooltaken.

In het verleden kenden we de 10% deskundigheidsbevordering waarvan de werkgever 5% mocht inplannen en de werknemer de andere 5%. De 5% van de werkgever zijn nu dus overgeheveld naar de schooltaken en deze resterende 5% is dus het werknemersgedeelte. Het hoeft hier niet om klassieke scholing te gaan. Dit is ook vrijwel onmogelijk voor een bijbehorend budget van €500,-. Het kan ook gaan om het bijhouden van vakliteratuur en het volgen van internetfora. Ook over deze uren kan verantwoording worden gevraagd.

Schooltaken (281 uur)

De overige taken vallen onder deze uren: vergaderingen, oudergesprekken, maken van rapporten, informatieavonden, scholing die uitgaat van de werkgever, (feest)commissies en nog heel veel meer.

Sinds vorig jaar is het ook nog de bedoeling al deze uren per week te verdelen, zodat een 40-urige werkweek ontstaat. Aangezien heel wat uren individueel worden ingepland, is alertheid van elke leraar gewenst om de werkdruk te monitoren. Al is het nooit de bedoeling geweest van de cao dat je zelf je uren bijhoudt, ontkom je er niet geheel aan.

Ik hoop wat duidelijkheid geschapen te hebben. Laat iedereen er zijn voordeel mee doen, de werknemers en de werkgevers.

Normjaartaak en werkdruk: verder kijken​

Voor uitgebreidere informatie verwijs ik graag naar een aantal andere artikelen.

Flipping de normjaartaak

De 40-urige werkweek: lust of last?

Van werkdruk naar werkgelegenheid

De dooddoener die werkdrukbeleving heet