The Essential Schools in de VS

‘Scholen die je leren wie je bent’

Pedagogiek is leidend

In het boek ‘The Essential Schools in de VS. Scholen die je leren wie je bent!’ beschrijft Rikie van Blijswijk scholen die hun onderwijs organiseren rond de ontwikkeling van het kind. De pedagogiek is hierbij leidend, en niet de didactiek. Daardoor ontstaat een volstrekt andere relatie tussen leerling en leraar binnen een klimaat waarin het erom gaat jezelf te leren kennen en je te leren verbinden met anderen en de wereld.

Common Principles

Vanuit Common Principles verbinden leidinggevenden, docenten, kinderen en ouders zich aan een onderwijsgemeenschap.  De scholen die op deze manier werken, vormen  met elkaar The Coalition of Essential Schools. Het boek neemt de lezer mee op ontdekkingsreis door deze scholen.

Wat zijn de gemeenschappelijke uitgangspunten van de Essential Schools?

De Common Principles zijn:

1. Leren denken ("Learn to use your mind well")

2. Wat je doet, doe je goed ("Less is more")

3. Dezelfde doelen voor alle leerlingen ("Schools goals should apply all students")

4. Persoonlijk onderwijs ("Personalisation")

5. Leerkracht als coach ("The student as worker, teacher as coach")

6. Laat zien wat je kan ("Demonstration of mastery")

7. Uitdaging op basis van vertrouwen ("A tone of decency and trust")

8. Gezamenlijke verantwoordelijkheid ("Commitment to the entire school")

9. Budget gericht op uitgangspunten van de school ("Resources dedicated to teaching and learning")

10. Democratie en gelijkheid ("Democracy and equity")

Verbinding met 'Het Alternatief'

De in het boek beschreven scholen doen sterk denken aan de uitgangspunten voor goed onderwijs die in het boek 'Het Alternatief' worden beschreven. Dit geldt met name voor de hoge autonomie van leerkrachten bij het vormgeven van de lessen, het omgaan met toetsen en de werkwijze rond het curriculum.

Gedachtegoed Luc Stevens

Het is mooi om te zien dat er bij de Common Principles ook veel raakvlakken zijn met het gedachtengoed van Luc Stevens. Allereerst is het statement van Luc Stevens 'eerst het kind, dan de leerling' precies wat de Essential Schools bedoelen met hun uitgangspunt dat de pedagogiek leidend moet zijn.

Daarnaast sluit het zesde uitgangspunt 'Laat zien wat je kan' erg goed aan bij de basisbehoefte competentie. Ook het zevende uitgangspunt 'uitdaging op basis van vertrouwen' is één op één te verbinden met het idee van Luc Stevens dat vertrouwen en zelfvertrouwen kwaliteiten van ontwikkeling en leren zijn.

Curriculum en toetsen

In de scholen staat geen vooraf vastgesteld curriculum centraal. Ieder jaar wordt gezamenlijk het  programma vastgesteld voor het schooljaar daarop. Toetsen zijn niet het einddoel. Ieder toetsmoment vraagt om reflectie en het opstellen van nieuwe leervragen en bijbehorende leerdoelen. Op deze manier kunnen leerlingen bij alles wat ze leren ervaren wie zij zijn en waar hun capaciteiten liggen.

Centrale leervragen

Centrale leervragen vormen de ruggengraat van het onderwijsprogramma. Vanuit persoonlijke aanleg, kwaliteiten en leerdoelen ontdekken de leerlingen ‘How do you use your mind well?’.  De school verwacht een goede werkhouding van  leerlingen ( ‘student as worker’) en de leerkrachten zijn immer ondersteunend aan het werk- en leerproces van hun leerlingen (‘teacher as coach’).

De lespraktijk van docenten bestaat naast het organiseren en vormgeven van het onderwijscurriculum vooral uit het stellen van vragen aan leerlingen.  Van jongs af aan worden kinderen uitgedaagd hun hersens te gebruiken, de eerste van de Common Principles.

Habits of Mind

In ieder klaslokaal hangen de Habits of Mind aan de muur. Ze worden gebruikt als leerstrategieën. Zo wordt kinderen geleerd een onderzoekende houding aan te nemen: ‘Hoe weet ik wat ik weet?’ of ‘Waarom is dit zo belangrijk?’ of ‘Hoe ziet deze situatie eruit vanuit het perspectief van de ander?’. Leren wie je bent, ontdekt een leerling door vanuit het eigen leerdoel aan de slag te gaan met een thema. Net zolang totdat de leerling dat beheerst. Iedere leerling laat trots zijn/haar eigen prestaties zien aan het einde van iedere periode.

De auteur beschrijft een drietal Essential Schools die vanuit hun eigen Common Principles een onderwijsgemeenschap vormgeven: Mission Hill School, The F. W. Parker Charter Essential School en The Boston Arts Academy. Ieder school heeft een eigen karakter en inspireert op een eigen manier.

Het is interessant om te lezen dat de uitgangspunten die hier in Nederland door onderwijsvernieuwers onder de aandacht worden gebracht, in Amerika al blijken te werken in de praktijk. Ook is het mooi om te lezen met hoeveel liefde, vakmanschap en passie gewerkt wordt op deze scholen.

"The Essential schools in de VS" is een bijzonder inspirerend boek met heldere voorbeelden en mooie beschrijvingen van praktijksituaties.

N.a.v. Van Blijswijk, Rikie. The Essential Schools in de VS. Almere: De Rijnlandse school. ISBN 9789082120509. € 22,80. Het boek is te bestellen via de volgende link: The Essential Schools in de VS.