Huiswerk als sleutel tot zelfstandigheid en succes: het ontwikkelen van verantwoordelijkheid en planningsvaardigheden

Geplaatst op 15 augustus 2024

Huiswerk speelt een cruciale rol in het onderwijs. Het biedt niet alleen de mogelijkheid om leerstof verder te oefenen, maar ook om belangrijke vaardigheden te ontwikkelen die bijdragen aan het academische en persoonlijke succes van leerlingen. Verantwoordelijkheid en planningsvaardigheden zijn hierbij essentieel. In dit artikel onderzoeken we hoe huiswerk kan bijdragen aan deze vaardigheden en hoe scholen en ouders leerlingen kunnen ondersteunen in hun leerproces.

De Functie van Huiswerk

Huiswerk heeft verschillende functies binnen het onderwijsproces. Naast het versterken van de leerstof biedt het leerlingen de kans om zelfstandig te werken en hun leerervaringen te verdiepen.

1. Versterking van Kennis en Vaardigheden

   Huiswerk helpt leerlingen om wat ze in de klas hebben geleerd verder te oefenen en te versterken. Door opdrachten te maken, kunnen ze hun begrip van de stof verdiepen en nieuwe concepten beter beheersen.

2. Ontwikkeling van Zelfstandigheid

   Het maken van huiswerk stimuleert leerlingen om zelfstandig te werken en verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen leerproces. Dit is essentieel voor hun academische groei en bereidt hen voor op toekomstige uitdagingen.

3. Bevordering van Planningsvaardigheden

   Huiswerk biedt een gelegenheid voor leerlingen om planningsvaardigheden te ontwikkelen. Door deadlines te beheren en hun tijd effectief te plannen, leren ze belangrijke organisatorische vaardigheden.

Het Belang van Verantwoordelijkheid

Verantwoordelijkheid is een essentiële vaardigheid die leerlingen helpt om succesvol te zijn, zowel op school als daarbuiten. Huiswerk speelt een cruciale rol in het bevorderen van verantwoordelijkheid door leerlingen in staat te stellen om hun eigen leerproces te beheren.

1. Zelfbeheersing en Discipline

   Door regelmatig huiswerk te maken, ontwikkelen leerlingen zelfbeheersing en discipline. Ze leren om hun taken te voltooien, zelfs als ze liever iets anders zouden doen.

2. Verantwoordelijkheid voor Eigen Leerproces

   Huiswerk moedigt leerlingen aan om verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen leerproces. Ze worden gestimuleerd om zelfstandig problemen op te lossen en vragen te stellen wanneer dat nodig is.

3. Verantwoordelijkheid voor Tijdsbeheer

   Door deadlines en schema's te beheren, leren leerlingen verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen tijdbeheer. Dit helpt hen om taken te voltooien en stress te verminderen.

Planningsvaardigheden Ontwikkelen

Het vermogen om effectief te plannen is een belangrijke vaardigheid die leerlingen voorbereidt op succes in hun academische en persoonlijke leven. Huiswerk biedt een uitstekende gelegenheid om deze vaardigheid te ontwikkelen.

1. Tijdmanagement

   Door huiswerk in hun dagelijkse routine op te nemen, leren leerlingen hoe ze hun tijd effectief kunnen beheren. Ze leren om taken te prioriteren en te zorgen dat ze genoeg tijd besteden aan elke opdracht.

2. Organisatie

   Huiswerk helpt leerlingen om organisatorische vaardigheden te ontwikkelen door hen aan te moedigen om hun taken te organiseren en hun voortgang bij te houden. Dit kan hen helpen om beter voorbereid te zijn op toekomstige uitdagingen.

3. Probleemoplossend Vermogen

   Door zelfstandig aan huiswerk te werken, ontwikkelen leerlingen hun probleemoplossende vaardigheden. Ze leren om kritisch na te denken en creatieve oplossingen te vinden voor de uitdagingen die ze tegenkomen.

Uitdagingen bij Huiswerk

Hoewel huiswerk veel voordelen biedt, kunnen leerlingen ook verschillende uitdagingen tegenkomen. Het is belangrijk om deze uitdagingen te begrijpen en strategieën te ontwikkelen om hen te ondersteunen.

1. Gebrek aan Motivatie

   Veel leerlingen hebben moeite om gemotiveerd te blijven bij het maken van huiswerk. Dit kan te wijten zijn aan een gebrek aan interesse in de stof of aan andere afleidingen.

2. Tijdsdruk

   Met veel verantwoordelijkheden buiten de klas, zoals buitenschoolse activiteiten en sociale verplichtingen, kunnen leerlingen moeite hebben om tijd te vinden voor hun huiswerk.

3. Onvoldoende Ondersteuning

   Sommige leerlingen hebben misschien niet de nodige ondersteuning thuis om effectief aan hun huiswerk te werken. Dit kan leiden tot frustratie en een gevoel van overweldiging.

Strategieën voor Succesvol Huiswerk

Om leerlingen te helpen hun huiswerk effectief te beheren en de bijbehorende vaardigheden te ontwikkelen, kunnen scholen en ouders verschillende strategieën toepassen.

Rol van Scholen

1. Duidelijke Richtlijnen en Verwachtingen

   Scholen moeten duidelijke richtlijnen en verwachtingen bieden voor huiswerk. Dit helpt leerlingen om te begrijpen wat er van hen wordt verwacht en hoe ze hun taken effectief kunnen beheren.

2. Ondersteuning en Begeleiding

   Leraren kunnen ondersteuning en begeleiding bieden door middel van feedback en extra hulp wanneer dat nodig is. Dit helpt leerlingen om hun uitdagingen te overwinnen en hun vaardigheden te verbeteren.

3. Integratie van Huiswerk in het Curriculum

   Door huiswerk te integreren in het curriculum, kunnen scholen ervoor zorgen dat het relevant en betekenisvol is. Dit helpt leerlingen om de verbinding te zien tussen hun huiswerk en hun leerdoelen.

Rol van Ouders

1. Creëren van een Structuur

   Ouders kunnen helpen door een gestructureerde omgeving te creëren waarin leerlingen hun huiswerk kunnen maken. Dit omvat het bieden van een rustige plek om te werken en het vaststellen van een regelmatig schema voor huiswerktijd.

2. Aanmoediging en Ondersteuning

   Het bieden van aanmoediging en ondersteuning is cruciaal voor het succes van leerlingen. Ouders kunnen hun kinderen helpen door hen te motiveren en hen te ondersteunen bij het overwinnen van uitdagingen.

3. Samenwerken met Scholen

   Door samen te werken met scholen, kunnen ouders beter begrijpen hoe ze hun kinderen kunnen ondersteunen in hun leerproces. Regelmatige communicatie met leraren helpt om eventuele problemen vroegtijdig aan te pakken.

Praktische Tips voor Leerlingen

Leerlingen kunnen verschillende strategieën gebruiken om hun huiswerk effectief te beheren en de vaardigheden te ontwikkelen die ze nodig hebben om succesvol te zijn.

1. Gebruik van Agenda's en Planners

   Het bijhouden van een agenda of planner kan leerlingen helpen om hun taken en deadlines te beheren. Dit biedt een visueel overzicht van hun verantwoordelijkheden en helpt hen om hun tijd effectief in te delen.

2. Stel Realistische Doelen

   Door realistische doelen te stellen, kunnen leerlingen hun voortgang volgen en een gevoel van voldoening ervaren wanneer ze hun doelen bereiken. Het stellen van haalbare doelen helpt ook om stress te verminderen.

3. Oefen Zelfdiscipline

   Zelfdiscipline is essentieel voor het succes van leerlingen. Door regelmatig te oefenen met zelfdiscipline, kunnen ze hun huiswerk effectief beheren en hun verantwoordelijkheidsgevoel vergroten.

Conclusie

Huiswerk speelt een belangrijke rol in het bevorderen van verantwoordelijkheid en planningsvaardigheden bij leerlingen. Het helpt hen om zelfstandig te werken, hun tijd effectief te beheren en hun academische prestaties te verbeteren.

Door samenwerking tussen scholen, ouders en leerlingen kunnen we een omgeving creëren waarin huiswerk een waardevolle leerervaring wordt. Met de juiste ondersteuning en strategieën kunnen leerlingen de vaardigheden ontwikkelen die ze nodig hebben om succesvol te zijn, zowel op school als daarbuiten.

Het ontwikkelen van verantwoordelijkheid en planningsvaardigheden door middel van huiswerk is een investering in de toekomst van leerlingen. Door hen te helpen deze vaardigheden te cultiveren, bereiden we hen voor op een leven van zelfstandigheid, succes en persoonlijke voldoening.

Geraadpleegde bronnen 

• Carr, A., & Pike, A. (2012). Maternal scaffolding behavior: Links with parenting style and maternal education. Developmental Psychology, 48(2), 543–551.
• Cooper, H. M. (1989). Homework. New York: Longman.
• Cooper, H., & Valentine, J. C. (2001). Using Research to Answer Practical Questions About Homework. Educational Psychologist, 36(3), 143–153.
• Dawson, P., Guare, R., & Scheen, W. (2017). Slim maar ...: Help kinderen hun talenten benutten door hun executieve functies te versterken. Amsterdam: Hogrefe.
• Ganzach, Y. (2000). Parents’ education, cognitive ability, educational expectations and educational attainment: Interactive effects. British Journal of Educational Psychology, 70(3), 419–441.
• Hattie, J., Collignon, F., Dogger-Stigter, A.-M., & Bogaarts, M. (2015). Leren zichtbaar maken. Rotterdam: Bazalt.
• Hoff, E. (2003). The Specificity of Environmental Influence: Socioeconomic Status Affects Early Vocabulary Development Via Maternal Speech. Child Development, 74(5), 1368–1378.
• Jolles, J. (2017). Het tienerbrein: Over de adolescent tussen biologie en omgeving. Amsterdam: Amsterdam University Press
• Jolles, J., van Tetering, M., & Meijer, R. (2018). Cito-scores van 8-12 jarigen hangen samen met hun zelfregulatie. Geraadpleegd 19 juli 2019 van www.jellejolles.nl/cito-scores-8-12-jarigen-hangen-samen-met-hun-zelfregulatie/
• Kautz, T., Heckman, J., Diris, R., ter Weel, B., & Borghans, L. (2014). Fostering and Measuring Skills: Improving Cognitive and Non-cognitive Skills to Promote Lifetime Success (OECD Education Working Papers Nr. 110).
• Kirschner, P., Claessens, L., Raaijmakers, S., Ros, B., Zunneberg, P., & Marreveld, M. (2018). Op de schouders van reuzen: Inspirerende inzichten uit de cognitieve psychologie voor leerkrachten. Meppel: Ten Brink Uitgevers.
• Marzano, R. J., Pickering, D., Pollock, J. E., Mijs, D., Cuppers, F. & Willemstein, H. (2015). Wat werkt in de klas: Didactische aanpak. Rotterdam: Bazalt.
• Reed, H., Kirschner, P., & Jolles, J. (2015). Wanneer leerlingen slagen op de basisschool, maar falen in het voortgezet onderwijs. Didactief, 44–45.
• Sins, P. (2012). It’s about time (lectorale rede) (Saxion Hogeschool). Geraadpleegd 16 juli 2019 van https://www.saxion.nl/binaries/content/assets/onderzoek/meer-onderzoek/vernieuwingsonderwijs/sins_lectorale_rede_its-about-time_2012.pdf
• van Tetering, M. (2018a). Determinants of the neuropsychological development of schoolchildren and adolescents: On self-regulation, boy-girl differences and parental education (proefschrift) (Vrije Universiteit Amsterdam).
• van Tetering, M. (2018b, augustus 29). Zelfregulatie kan kansenongelijkheid in onderwijs verkleinen. Geraadpleegd 16 juli 2019, van http://www.socialevraagstukken.nl/zelfregulatie-kan-kansenongelijkheid-in-onderwijs-verkleinen/
• van Tetering, M. A. J., de Groot, R. H. M., & Jolles, J. (2018). Teacher-Evaluated Self-Regulation Is Related to School Achievement and Influenced by Parental Education in Schoolchildren Aged 8–12: A Case–Control Study. Frontiers in Psychology, 9, 438.
• van Tetering, M., & Jolles, J. (2018, juni). Hoe goed je bent op school hangt samen met je zelfregulatie. En met de opleiding van je ouders … én of je een jongen of een meisje bent. Geraadpleegd 19 juli 2019, van http://www.jellejolles.nl/samenhang-prestatie-op-school-met-zelfregulatie-en-opleiding-ouders-en-sekse-verschillen/
• Willingham, D. T. (2011). Can teachers increase students’ self-control? American Educator, 22–27.
• Zimmerman, B. J. (2013). From Cognitive Modeling to Self-Regulation: A Social Cognitive Career Path. Educational Psychologist, 48(3), 135–147.