Effectiviteit van stagevormen in het mbo: lintstage versus blokstage

Geplaatst op 22 augustus 2024

Stages vormen een cruciaal onderdeel van de opleiding in het middelbaar beroepsonderwijs (MBO). Ze bieden studenten de kans om praktijkervaring op te doen, hun vaardigheden te testen en zich voor te bereiden op de arbeidsmarkt. In het MBO worden doorgaans twee belangrijke stagevormen onderscheiden: de lintstage en de blokstage. Beide vormen hebben hun eigen kenmerken en voordelen, en de keuze voor de ene of de andere kan invloed hebben op het leerrendement van de studenten. Dit artikel onderzoekt de impact van deze stagevormen op het leerrendement van MBO-studenten en biedt inzichten in hoe onderwijsinstellingen de effectiviteit van stages kunnen optimaliseren.

Lintstage versus Blokstage: Kenmerken en Verschillen

1. Lintstage

Een lintstage houdt in dat studenten gedurende een langere periode, vaak een schooljaar of een semester, wekelijks of om de week bij een bedrijf of instelling werken. Deze stagevorm is meestal verdeeld over meerdere perioden en de student blijft gedurende deze tijd bij hetzelfde bedrijf.

Kenmerken van lintstage:

• Continuïteit: Studenten bouwen langdurige relaties op met hun stagebedrijf en krijgen de kans om dieper in de organisatie te integreren.
• Regelmaat: Door de wekelijkse of tweewekelijkse aanwezigheid krijgen studenten de kans om de werking van het bedrijf in zijn geheel te ervaren.
• Langdurige projectbetrokkenheid: Studenten kunnen betrokken zijn bij langlopende projecten, wat hen de mogelijkheid biedt om meer verantwoordelijkheden op zich te nemen en de voortgang van hun werk te zien.

2. Blokstage

Blokstages daarentegen worden vaak gekenmerkt door een concentratie van stageperiodes in één aaneengeschakelde periode, bijvoorbeeld enkele weken achter elkaar. Dit betekent dat studenten een intensieve ervaring krijgen in een kortere tijdspanne.

Kenmerken van blokstage:

• Intensiteit: Studenten werken gedurende een aaneengeschakelde periode van vaak enkele weken fulltime bij een stagebedrijf.
• Versnelling: De korte tijdsduur vereist dat studenten snel leren en zich snel aanpassen aan de werkomgeving.
• Focus: Door de concentratie van de stageperiode kunnen studenten zich volledig richten op specifieke projecten of taken zonder onderbrekingen van hun opleiding.

Leerrendement van Stagevormen

1. Ervaring en Vaardigheden

• Lintstage: Door de langere tijdsduur van een lintstage krijgen studenten de kans om een breder scala aan taken en verantwoordelijkheden op zich te nemen. Dit kan leiden tot een diepere ervaring en een beter begrip van de bedrijfsprocessen. De herhaalde aanwezigheid bij hetzelfde bedrijf biedt studenten de mogelijkheid om continu te leren en hun vaardigheden geleidelijk te verbeteren.
• Blokstage: Tijdens een blokstage kunnen studenten vaak intensiever en diepgaander aan specifieke projecten werken. De gefocuste tijdsduur kan leiden tot een versnelde ontwikkeling van vaardigheden en kennis, aangezien studenten zich gedurende een langere periode fulltime op hun stage kunnen concentreren.

2. Integratie in de Organisatie

• Lintstage: De regelmatige aanwezigheid bij het stagebedrijf stelt studenten in staat om deel uit te maken van het team en zich te integreren in de organisatiecultuur. Dit kan leiden tot een beter begrip van de werkplek en de mogelijkheid om langere termijn relaties op te bouwen.
• Blokstage: Hoewel studenten tijdens een blokstage een kortere tijd bij een bedrijf doorbrengen, kan de intensieve periode hen in staat stellen om snel impact te maken en zich in korte tijd aan te passen aan de organisatie. Echter, de kortere tijd kan soms de kans op diepgaande integratie beperken.

3. Begeleiding en Feedback

• Lintstage: Door de langere periode hebben studenten meer gelegenheid om feedback te ontvangen en te verwerken. Regelmatige begeleidingsmomenten kunnen helpen om studenten door het leerproces te begeleiden en hen te ondersteunen bij hun ontwikkeling.
• Blokstage: De concentratie van de stageperiode kan betekenen dat studenten in een kortere tijd meer feedback ontvangen. De intensieve ervaring kan leiden tot een snellere feedbackcyclus en directe aanpassingen in hun werk en leerprocessen.

Optimaliseren van Stage-ervaringen

1. Begeleiding en Voorbereiding

Ongeacht de gekozen stagevorm, is het essentieel dat studenten goed voorbereid aan hun stage beginnen. Dit omvat zowel academische als praktische voorbereiding, zoals training in professionele vaardigheden en het instellen van duidelijke leerdoelen.

• Lintstage: Zorg ervoor dat studenten gedurende de stageperiode regelmatig begeleid worden en dat er duidelijke afspraken zijn over de leerdoelen. Regelmatige evaluaties kunnen helpen om voortgang te monitoren en problemen vroegtijdig te identificeren.
• Blokstage: Voor een blokstage is het belangrijk om studenten goed voor te bereiden op de intensieve periode. Het aanbieden van pre-stage trainingen en duidelijke richtlijnen kan hen helpen om de volle potentie van hun stageperiode te benutten.

2. Feedback en Evaluatie

Effectieve feedback en evaluatie zijn cruciaal voor het maximaliseren van het leerrendement van beide stagevormen.

• Lintstage: Regelmatige feedbackmomenten kunnen helpen om studenten continu te ondersteunen en hen te helpen bij hun ontwikkeling gedurende de lange stageperiode.
• Blokstage: In een blokstage kan het nuttig zijn om frequente feedbacksessies te plannen, gezien de intensiteit en kortere duur van de stage. Dit helpt studenten om snel bij te sturen en hun prestaties te verbeteren.

3. Koppeling met Opleiding

Het is belangrijk dat stages goed geïntegreerd zijn met de opleiding. Dit betekent dat de ervaringen en vaardigheden die tijdens de stage worden opgedaan, worden teruggekoppeld naar het onderwijsprogramma.

• Lintstage: Het lange termijn karakter van lintstages maakt het mogelijk om een diepere koppeling te maken tussen de stage-ervaringen en de opleidingsinhoud.
• Blokstage: Tijdens blokstages kunnen de opgedane ervaringen direct worden gekoppeld aan specifieke opleidingsmodules of projecten, waardoor studenten hun leerervaringen direct kunnen toepassen.

Conclusie

Beide stagevormen – lintstage en blokstage – bieden unieke voordelen en uitdagingen die invloed hebben op het leerrendement van MBO-studenten. Lintstages bieden de mogelijkheid voor een diepere integratie in de organisatie en een langere ontwikkeling van vaardigheden, terwijl blokstages een intensieve en gefocuste ervaring mogelijk maken in een kortere tijdspanne. Onderwijsinstellingen kunnen de effectiviteit van stages optimaliseren door studenten goed voor te bereiden, regelmatige feedback te geven, en de stage-ervaringen te integreren met de opleiding. Door deze strategieën te implementeren, kunnen scholen ervoor zorgen dat hun studenten het maximale uit hun stageperiode halen en goed voorbereid de arbeidsmarkt betreden.

Geraadpleegde bronnen

• Bosma, K., & Ritzen, H. (2014). Studie naar de effectiviteit van de ‘lintstage’ en de ‘blokstage’ voor studenten van niveau 3 Verzorgende IG van het ROC van Twente. Hengelo: ROC van Twente.
• De Rick, K. (2011). Alternerend leren in het voltijds en deeltijds beroepsonderwijs: experiment met een nieuw concept. Lessen uit het ESF EQUAL-project JANUS. Leuven: KU Leuven.
• Hoeve, A. & van Vlokhoven, H. (2017). Onmisbare ‘inwijding’ in het beroep. ’s- Hertogenbosch: Ecbo.
• Kennisrotonde. (2016). Welke factoren zijn van invloed op de kwaliteit van werkplekleren in het beroepsonderwijs? (KR. 53) Den Haag: Kennisrotonde
• Nelen, A., Poortman, C. L., De Grip, A., Nieuwenhuis, L., & Kirschner, P. (2010). Het rendement van combinaties van leren en werken. Een review studie. ’s- Gravenhage: NWO PROO.
• Nieuwenhuis, L., Hoeve, A., Nijman, D. J., & Van Vlokhoven, H. (2017). Pedagogisch-didactische vormgeving van werkplekleren in het initieel beroepsonderwijs: een internationale reviewstudie. Nijmegen: Hogeschool van Arnhem en Nijmegen.
• Nieuwenhuis, L., de Ries, K., Nijman, D. J. J. M., Kat, M., & van Vijfeijken, M. (2009). Een doorbraak forceren voor werkplekleren. Tilburg: IVA beleidsonderzoek en advies.
• Poortman, C., Nelen, A., De Grip, A., Nieuwenhuis, L., & Kirschner, P. A. (2012). Effecten van leren en werken in het mbo: Een review studie. Pedagogische Studiën, 89 ,288-306. ROC van Twente (2018).
• Verzorgende IG. Opgehaald uit: https://www.rocvantwente.nl/voor- scholieren/mbo-opleidingen/verzorgende-ig-bol-3.html
• Ryan, G., Toohey, S., & Hughes, C. (1996). The purpose, value and structure of the practicum in higher education: A literature review. Higher Education, 31(3), 355- 377.