Hoe stimuleer ik het spel van mijn kind?

“Wij spelen thuis”

Heeft uw kind ook allemaal werkbladen of onlineopdrachten gekregen om thuis te maken? Dat moet gebeuren natuurlijk, maar vergeet het belang van spel niet. Spelen doen kinderen meestal vanzelf. Maar soms lijken ze geen inspiratie te hebben. Hoe stimuleer ik het spel van kinderen zonder daarin heel sturend te zijn?

Van spelen leert mijn kind toch niets?

Dit misverstand wil ik eerst onder de loep nemen. Want waarom zou je als ouder spel stimuleren als je het nut of de noodzaak er niet van inziet? Een kind kan heel veel werken en toch weinig leren. De vraag moet mijns inziens dan ook zijn: hoe leert mijn kind het beste?

Bij jonge en oudere kinderen wil ik je uitdagen om in te steken op nieuwsgierigheid. Dat de kinderen op ontdekkingstocht gaan, exploreren en van daaruit nieuwe dingen leren.

Jonge kinderen verkennen hun wereld juist door spel. Ze ontdekken van alles terwijl ze aan het spelen zijn en verbinden die inzichten met kennis die ze al hebben. Ze ontwikkelen zich terwijl ze spelen. Wat ontwikkelen ze dan?

1. kinderen leren hun omgeving kennen
2. kinderen leren zichzelf beter kennen
3. kinderen leren de emoties van zichzelf en anderen kennen
4. kinderen leren flexibel omgaan met mensen en omstandigheden
5. kinderen leren hun impulsen te beheersen wanneer iets niet direct lukt met iets of iemand
6. kinderen leren nieuwe woorden
7. kinderen leren communiceren
8. kinderen leren kiezen
9. kinderen leren problemen oplossen
10. kinderen leren onthouden op een speelse manier

"Spel heeft een VERHAAL nodig!"

Tijdens het spelen zijn de hersenen actief en vormen zich nieuwe verbindingen. Deze voorgaande zin is kort, maar cruciaal in deze pleidooi voor spel. Weet dat wat een kind nieuw aangeboden krijgt, veel beter blijft plakken wanneer ze het verwerken in hun spel. Nieuwe kennis krijgt direct de kans om te integreren en beklijft beter.

Hoe stimuleer ik als ouder het spel van mijn kind?

Rollenspel

• Lees een (prenten)boek voor en maak samen met je kind rollenkaarten, dus voor iedere personage uit het boek een kaart. Teken op deze kaart het personage en schrijf de naam van het personage hieronder. Maak met de perforator twee gaatjes in het kaartje, zodat je deze aan een zelfgemaakte ketting kan hangen. De poppen en de knuffels doen mee en krijgen ook een rollenkaart om, zodat uw kind het verhaal na kan spelen.
• Het verhaal kan ook nagespeeld worden met Lego, Playmobil of andere kleine karakters. We noemen dit regisserend spel. Kinderen maken een decor, bouwen een spelverhaal, geven functies aan materialen, geven rollen aan verschillende figuren, die laten ze handelingen uitvoeren en die laten ze taal gebruiken.
• Probeer ook eens om het verhaal te stoppen op een spannend moment en vraag uw kind het verhaal af te maken in hun eigen spel. Hoe zou het aflopen? Het kan handig zijn om vooraf te zeggen dat je het verhaal niet helemaal uit gaat lezen. Even uitproberen wat het beste werkt bij uw kind.
• Geef af een toe een onverwachte prikkel aan het spel. Stel je leest voor uit bijvoorbeeld ‘Pluk van de Petteflet’. Je kind is dit verhaal aan het uitspelen en het kaarsje dooft langzaam uit. Zeg dan dat één van de Stampertjes jarig is en een feestje gaat geven. Er moeten uitnodigingen komen, slingers gemaakt worden, taart gebakken worden enz.
• Of je kind heeft bijvoorbeeld een kasteel gebouwd voor de ridders. Je haalt ongezien de paarden weg uit de stal en laat op een boodschap op een briefje. Je kind leest dit zelf of komt naar je toe met het briefje en moet de paarden op gaan sporen in huis.

Manipulerend spel

Verzamel onderstaande spullen. Veel kinderen van 3 en 4 jaar zullen hier eindeloos mee kunnen spelen en het mooie is dat oudere kinderen het in kunnen gaan zetten in hun rollenspel, constructiespel of onderzoek.

• Bakjes met doppen, stukjes papier of lapjes stof die verschillende structuren hebben en dus verschillend aanvoelen of natuurlijke materialen, zoals bv. blaadjes, stokjes, boomschors.
• Buiten spelen met een krat vol zand en allerlei vormpjes.
• In de badkamer met een krat vol water en allerlei bekertjes.
• Boetseren: geen klei in huis? Maak eigen speelklei en geef bv. ook eens een vork waarmee ze strepen kunnen trekken over klei.
• Verven met je vingers; geen verfpapier in huis? Maak eerst een egale achtergrond op een stuk krantenpapier, laat dit drogen en werk er een volgende keer weer verder aan.
• Tekenen met je vinger in het scheerschuim van papa of mama op een dienblad.

Buiten spel

Bijna alles wat binnengespeeld kan worden, kan ook buiten en soms zelfs meer. Denk aan het verhaal! Met een verhaal is het spel van je kind vaak intensiever en de duur langer! Kijk voor inspiratie bij deze suggesties voor buitenspelen.

• Voor wie is bijvoorbeeld de hut die je bouwt? Voor de brandweerman? En bij wie gaat hij dan de brand blussen? Maak nog een huis waar het brand is en leg hier twee oude mobieltjes in zodat er zogenaamd gebeld kan worden naar brandweerkazerne.
• Waarvoor kweek je plantjes? Misschien wil je kind wel een klein tuincentrum inrichten waar niet alleen stekjes verkocht worden maar ook versierde takken en andere dingen die je in een tuincentrum kan kopen. Nu moet alles mooi neergezet en geprijsd worden.
• Je kind heeft het afgelopen uur mooie kunstwerken gekrijt op de stoep. Bij de achterdeur komt een kassa, want je mag een kaartje kopen voor het openluchtmuseum. Natuurlijk krijg je een rondleiding en misschien kan je achteraf nog wel een lekker kopje koffie kopen in het museumrestaurant, aan de eigen keukentafel.

Ik wens jou en je kind veel speelplezier!

Bronnen:

• Jos Castermans (2013). Spelend leren – actief en kindgericht onderwijs. Abimo uitgeverij
• Frea Janssen-Vos (2006). Spel en ontwikkeling. Uitgeverij Koninklijke Van Gorcum
• Marjolein Dobber en Bert van Oers (2018). Spelen en leren op school. Uitgeverij Koninklijke Van Gorcum
• Bianca Antonissen (2019). Spelen in uitdagende hoeken. Uitgever Leuker.nu