Pedagogisch kader onderwijs en kinderopvang

>> Pedagogisch kader direct bestellen.

Wat hebben kinderen nodig om over 20 jaar succesvol en met welbevinden te kunnen leven in de samenleving? Daarover gaat het boek 'Pedagogisch kader voor professionele netwerken onderwijs en kinderopvang' onder redactie van Anke van Keulen. 

In vijf hoofdstukken wordt een eigenstandig pedagogisch kader geboden dat verder gaat dan een gezamenlijk gebouw of wat activiteiten.

1. Samen aan de slag!
2. Samenwerken in pedagogische netwerken: de medewerkers en de teams.
3. Samenleven en samen leren: pedagogisch netwerk als ontmoetingsplaats.
4. Samen met kinderen: pedagogisch en educatief werkkader.
5. Samen met ouders en omgeving.

Hoofdstuk 1 Samen aan de slag!

Wil je aan de slag met een professioneel pedagogisch netwerk? Dan volgen in dit hoofdstuk kort en bondig tips over de start tot en met de overgang van kinderopvang naar basisschool.

Wie zijn de kernpartners en wie zijn de trekkers van het pedagogisch netwerk? Dat moet eerst duidelijk worden. Het is aan te raden informeel te beginnen en open dialogen te voeren. Er zal draagvlak gecreëerd moeten worden bij medewerkers en ouders:

• leidinggevenden in kinderopvang en onderwijs zijn cruciaal voor het welslagen van de samenwerking;
• leidinggevenden geven het voorbeeld van gelijkwaardig samenwerken en spreken steeds over ‘onze’ kinderen en niet over ‘mijn’ kinderen;
• herinner elkaar er steeds aan dat je het voor de kinderen doet;
• maak een planning om regelmatig als team te reflecteren;
• check of het pedagogisch netwerk ook een lerend netwerk is;
• zoek naar mogelijkheden, naar wat wél kan.

Bij de overgang naar de basisschool is er één aanspreekpunt die de overdracht organiseert en volgt. De leerkracht kan informeel in de peutergroep kennismaken. De peuters gaan samen met de pedagogisch medewerker op bezoek in de kleutergroep.

Hoofdstuk 2 Samenwerken in pedagogische netwerken: de medewerkers en de teams

Uit onderzoek blijkt dat competente professionals de sleutel  zijn voor het pedagogische en educatieve proces. Deze beroepskracht komt alleen tot zijn recht als deze wordt ondersteund door een competent team en organisatie. Het is een gezamenlijk proces. Er worden verschillende voorbeelden van combinatiemogelijkheden gegeven:

• een onderwijsassistent kan ook voor- of naschoolse opvang verzorgen;
• de pedagogisch medewerker die rugzakbegeleiding biedt in de klas;
• een overblijfkracht die ook als onderwijsassistent werkt;
• een vakleerkracht sport of cultuur die tevens medewerker BSO is;
• een leerkracht die ook kinderwerker is bij de naschoolse activiteiten.

Kleine acties maken de meerwaarde van de samenwerking zichtbaar. Een leidinggevende uit de kinderopvang merkt daarover op:

“Je moet er als kinderopvang voor zorgen dat je gezien wordt. Je kunt niet ervan uitgaan dat je er door ‘de anderen’ wel bij betrokken wordt.”

Hoofdstuk 3 Samenleven en samen leren: pedagogisch netwerk als ontmoetingsplaats

Wat willen we bereiken met een professioneel pedagogisch netwerk rondom kinderen? Het gaat dan om een netwerk van voorzieningen dat ten goede komt aan 0- tot 12-jarigen. Kinderen van nu moeten:

• kennis vergaren;
• mediawijs worden;
• zich een gezonde levensstijl eigen maken;
• emotioneel stabiel zijn en sociaal wellevend;
• het beste uit zichzelf halen;
• een democratisch burger worden.

Het pedagogische netwerk kan daaraan bijdragen door leefwerelden te verbinden. Continuïteit en consistentie zijn van belang. Opvoeders stemmen hun pedagogische en educatieve aanpak (deels) op elkaar af bij de overgang:

• van gezin naar kinderopvang;
• van kinderopvang naar basisonderwijs;
• van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs.

Het gaat er om te inventariseren wat bindt en wat de pedagogische voordelen zijn voor de kinderen. Uitwisseling van ‘good practices’ kan daarbij helpen, net als het bijeenbrengen van verschillende perspectieven. Vandaaruit kan iets nieuws opgebouwd worden.

Hoofdstuk 4 Samen met kinderen: pedagogisch en educatief werkkader

Het pedagogisch fundament van het netwerk geeft richting aan het handelen. Het aanbod in een netwerk biedt kansen voor:

• verbinding binnenschools leren, vrijetijdleren en levensecht leren;
• grensoverstijging tussen de verschillende partners;
• wijkbreed/locatiebreed samenwerken.

Als het aanbod puur bestaat uit een gefragmenteerd scala van activiteiten vergroot dit de toch al gefragmenteerde dag- en weekindeling van kinderen.

Het creëren van een gezamenlijk pedagogisch klimaat vraagt ook om:

• gebruik van een gezamenlijke taal;
• gebruik van rituelen;
• gezamenlijke regels.

Een kind vertelt: “Overdag mag ik niet door de gangen rennen,  maar na schooltijd wel. Overdag moet ik juf zeggen, maar bij de BSO hoeft dat niet.”

Hoofdstuk 5 Samen met ouders en de omgeving

Partnerschap tussen ouders en professionals is belangrijk omdat het de leefmilieus van het kind verbindt.  Het doel is dat:

• ouders het pedagogisch netwerk als één geheel ervaren;
• de relatie met ouders door professionals op gelijke wijze wordt ingevuld;
• er duidelijkheid is hoe er met de ouders wordt gesproken;
• taken en verantwoordelijkheden duidelijk zijn ingevuld.

Het pedagogisch netwerk is een ontmoetingsplaats waar het samenleven en samen leren van kinderen centraal staat. De kwaliteit van het aanbod wordt vergroot als de sociale kaart van de buurt in beeld is. Maak een overzicht van:

• de kwaliteiten en vakkennis van de medewerkers;
• de kwaliteiten en mogelijkheden van de opa’s en oma’s;
• boeiende buurtbewoners die iets kunnen vertellen of laten zien;
• clubs/verenigingen in de omgeving.

Het boek biedt handvatten en reflectievragen voor pedagogische netwerken als Brede scholen en Integrale Kindcentra.

Recensie

“Wie geen visioenen heeft , kan de toekomst geen vorm geven en blijft in het heden.” Aldus Anke van Keulen.

Dit geeft mooi weer waar dit boek voor geschreven is: op de toekomst. Gezamenlijke professionele pedagogische netwerken kinderopvang en onderwijs hebben meerwaarde voor kinderen. Het is echter nog lang (overal) geen realiteit!

De vele tips en opdrachten voor (gezamenlijke) reflectie in dit boek zullen hieraan zeker bij kunnen dragen. 

Bestellen

N.a.v. Keulen, A. van, ‘Pedagogisch kader voor professionele netwerken onderwijs en kinderopvang’, Uitgeverij SWP Amsterdam, ISBN 978 90 8850 556 0,p 166 blz. € 19,90.

Medewerking verleenden: Anja Hol, Leonie Heutz en Ans Deneer.

Bestellen

Het boek Pedagogisch kader is te bestellen via: