Het meten van rekenvaardigheid: hoeveel tijd Is nodig voor een toets?
Geplaatst op 14 augustus 2024
Het beoordelen van rekenvaardigheid bij leerlingen is een cruciaal onderdeel van het onderwijsproces. Toetsen worden vaak gebruikt om te bepalen in hoeverre leerlingen de noodzakelijke vaardigheden en kennis beheersen. Een belangrijk aspect van het afnemen van deze toetsen is de tijd die beschikbaar wordt gesteld. De vraag hoe lang een rekenvaardigheidstoets moet duren, heeft invloed op de validiteit en betrouwbaarheid van de resultaten. Dit artikel onderzoekt verschillende aspecten van het meten van rekenvaardigheid, de overwegingen bij het vaststellen van de toetsduur en hoe tijdslimieten invloed hebben op de prestaties van leerlingen.
Het Belang van Rekenvaardigheid
Rekenvaardigheid is essentieel in het dagelijks leven en de academische ontwikkeling van leerlingen. Het omvat meer dan alleen de basisbewerkingen zoals optellen en aftrekken; het gaat ook om probleemoplossing, logisch denken en het vermogen om wiskundige concepten toe te passen in verschillende contexten. Het meten van deze vaardigheden stelt docenten in staat om inzicht te krijgen in de sterke en zwakke punten van hun leerlingen en om gerichte instructies en ondersteuning te bieden.
Factoren die de Toetsduur Beïnvloeden
Bij het bepalen van de tijd die nodig is voor een rekenvaardigheidstoets zijn verschillende factoren van belang. Het is essentieel om een balans te vinden tussen het bieden van voldoende tijd om de leerlingen in staat te stellen hun volledige potentieel te laten zien en het minimaliseren van stress en vermoeidheid. Enkele belangrijke factoren zijn:
Complexiteit van de Opdrachten: Eenvoudige rekensommen vergen minder tijd dan complexe probleemoplossende vragen. Toetsen met een breed scala aan moeilijkheidsgraden moeten voldoende tijd bieden voor leerlingen om na te denken en hun antwoorden zorgvuldig te formuleren.
Leerlingniveau: De leeftijd en het vaardigheidsniveau van de leerlingen spelen een rol bij het bepalen van de toetsduur. Jongere leerlingen of degenen met beperkte rekenvaardigheid hebben vaak meer tijd nodig om vragen te begrijpen en op te lossen.
Doel van de Toets: Het doel van de toets is van invloed op de tijdsduur. Diagnostische toetsen, bedoeld om te identificeren waar leerlingen extra hulp nodig hebben, vereisen vaak minder tijd dan summatieve toetsen die prestaties op lange termijn evalueren.
Aantal Vragen: Een toets met een groot aantal vragen vereist meer tijd om af te ronden. Het is belangrijk om een evenwicht te vinden tussen het aantal vragen en de beschikbare tijd om te voorkomen dat leerlingen zich gehaast voelen.
Toetsformat: De manier waarop vragen worden gepresenteerd, kan de tijdsduur beïnvloeden. Meerkeuzevragen kunnen doorgaans sneller worden beantwoord dan open vragen die een uitgebreide uitleg vereisen.
Impact van Tijdslimieten op Leerlingenprestaties
Het stellen van tijdslimieten kan zowel positieve als negatieve effecten hebben op de prestaties van leerlingen. Het is belangrijk om te begrijpen hoe tijdsdruk hun prestaties kan beïnvloeden en hoe deze kan variëren tussen verschillende leerlingen.
Positieve Effecten
Verhoogde Focus en Concentratie: Voor sommige leerlingen kan een beperkte tijdsduur de focus en concentratie verbeteren, omdat het hen dwingt zich te concentreren op de taak en afleidingen te vermijden.
Efficiëntie: Tijdslimieten kunnen leerlingen aanmoedigen om efficiënter te werken en sneller beslissingen te nemen, wat nuttig kan zijn in situaties waarin snelle probleemoplossing nodig is.
Negatieve Effecten
Stress en Angst: Voor veel leerlingen kan tijdsdruk stress en angst veroorzaken, wat hun vermogen om helder na te denken en problemen op te lossen kan belemmeren.
Ongelijke Kansen: Leerlingen verschillen in hun vermogen om onder tijdsdruk te presteren. Sommigen kunnen moeite hebben om hun kennis en vaardigheden effectief te demonstreren binnen de gegeven tijd.
Beperkte Diepgang: Tijdslimieten kunnen ertoe leiden dat leerlingen zich concentreren op het snel beantwoorden van vragen in plaats van diepgaand begrip te tonen en grondige antwoorden te geven.
Aanbevelingen voor het Bepalen van de Toetsduur
Om ervoor te zorgen dat rekenvaardigheidstoetsen een eerlijke en nauwkeurige weergave van het vermogen van leerlingen bieden, zijn er verschillende aanbevelingen voor het vaststellen van de tijdsduur:
Flexibele Tijdslimieten: Overweeg het gebruik van flexibele tijdslimieten, zodat leerlingen die meer tijd nodig hebben deze kunnen krijgen zonder zich gehaast te voelen. Dit kan vooral nuttig zijn voor leerlingen met leerproblemen of angst voor toetsen.
Oefentoetsen: Geef leerlingen de mogelijkheid om te oefenen met voorbeeldtoetsen onder tijdsdruk. Dit helpt hen om vertrouwd te raken met de situatie en hun tijdmanagementvaardigheden te verbeteren.
Differentiatie: Houd rekening met het vaardigheidsniveau van de leerlingen bij het bepalen van de tijdslimieten. Differentiatie kan ervoor zorgen dat elke leerling de kans krijgt om zijn volledige potentieel te laten zien.
Monitoren en Evalueren: Evalueer regelmatig de effectiviteit van de tijdslimieten en verzamel feedback van leerlingen en docenten om te bepalen of aanpassingen nodig zijn.
Gecombineerde Benadering: Overweeg een combinatie van kortere en langere toetsen. Kortere toetsen kunnen worden gebruikt voor snelle evaluaties van specifieke vaardigheden, terwijl langere toetsen een dieper inzicht bieden in het begrip van leerlingen.
Conclusie
Het meten van rekenvaardigheid is een complex proces dat zorgvuldige planning en overweging vereist. Het bepalen van de juiste toetsduur is essentieel om een nauwkeurige en eerlijke beoordeling van de vaardigheden van leerlingen te waarborgen. Door rekening te houden met de complexiteit van de opdrachten, het vaardigheidsniveau van de leerlingen en de impact van tijdslimieten op hun prestaties, kunnen docenten en onderwijsinstellingen effectievere toetsstrategieën ontwikkelen. Uiteindelijk is het doel om een omgeving te creëren waarin leerlingen in staat zijn hun potentieel volledig te benutten en hun rekenvaardigheid op een betekenisvolle manier te demonstreren.
Geraadpleegde bronnen
- Alberts, R. V. J. & Ehrens, B. J. M. (2019). Verslag van de examencampagne 2019 voortgezet onderwijs. Arnhem: Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling.
- Drenth, P. K. J. & Sijtsma, K. (2006). Test theorie: Inleiding in de theorie van de psychologische test en zijn toepassingen. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
- Eggen, T. J. J. M. & Sanders, P. F. (1993), Psychometrie in de praktijk. Arnhem: Stichting Cito Instituut voor Toetsontwikkeling.
- Evers, A., Lucassen, W., Meijer, R., & Sijtsma, K. (2010). COTAN beoordelingssysteem voor de kwaliteit van tests (geheel herziene versie). Amsterdam: NIP.
- Gelderblom, G. (2007). Effectief omgaan met verschillen in het rekenonderwijs. Elk kind kan rekenen. Amersfoort: CPS.
- Groot, A. D. de & Naerssen, R. F. van (1975). Studietoetsen: construeren, afnemen en analyseren. Deel I en II. Den Haag: Mouton.
- Lu, Y., & Sireci, S. G. (2007). Validity issues in test speededness. Educational Measurement Issues and Practice, 29-37.
- Klein Entink, R. (2009). Statistical models for responses and response times. [Dissertation]. Enschede, Netherlands: University of Twente.
- Onderwijsinspectie (2018). Basisvaardigheden rekenen-wiskunde in het basisonderwijs: Een onderzoek naar het niveau van rekenen-wiskunde in het basisonderwijs en naar verschillen tussen scholen met lage, gemiddelde en goede reken-wiskunderesultaten.
- Sijtsma, K., & Emons, W. H. M. (2007). Korte tests: Kostbare tijdwinst en onbetrouwbare beslissingen. De Psycholoog, 42, 406-411.
- Woerds, S. M. W. ter (2016). Copingstrategieën in relatie tot automatiseringsvaardigheden bij rekenen van onderbouwleerlingen in het voortgezet onderwijs [Master thesis]. Utrecht: Universiteit van Utrecht.
- Vos, T. de (2010). Tempotest Automatiseren. Amsterdam: Boom.
[1] zie bijvoorbeeld https://wijzeroverdebasisschool.nl/kennisbank-rekenen/begrippenlijst/verschil-cito-en-methodegebondentoetsen/).
[2] (zie bijvoorbeeld https://www.nro.nl/kennisrotondevragenopeenrij/formatief-toetsen-in-het-onderwijs/).
