De cognitieve aansluiting van nieuwkomers bij zaakvakken in het onderwijs

Geplaatst op 15 augustus 2024

De integratie van nieuwkomers in het onderwijs is een belangrijke uitdaging voor scholen, vooral als het gaat om de aansluiting van hun cognitieve niveau bij de zaakvakken. Nieuwkomers zijn leerlingen die recent in een land zijn gearriveerd en vaak een andere taal en culturele achtergrond hebben. Het is cruciaal dat het onderwijs niet alleen rekening houdt met de taalvaardigheden van deze leerlingen, maar ook met hun cognitieve capaciteiten en achtergrondkennis. In dit artikel bespreken we de uitdagingen en mogelijkheden bij het aansluiten van nieuwkomers op het juiste cognitieve niveau voor zaakvakken zoals aardrijkskunde, geschiedenis en biologie.

De Uitdaging van Cognitieve Aansluiting

Nieuwkomers hebben vaak te maken met een taalachterstand, maar het is belangrijk om te erkennen dat ze ook een rijke achtergrond en uiteenlopende cognitieve vaardigheden meebrengen. De grootste uitdaging is om ervoor te zorgen dat deze leerlingen onderwijs krijgen dat past bij hun cognitieve niveau en hen niet alleen reduceert tot hun taalvaardigheid.

1. Diversiteit in Achtergrond

Elke nieuwkomer brengt een unieke set aan ervaringen en kennis met zich mee. Sommigen hebben in hun land van herkomst een goed onderwijsniveau genoten, terwijl anderen beperkte of onderbroken schoolervaringen hebben gehad. Dit maakt het lastig om een uniform onderwijsprogramma te ontwikkelen dat voor alle nieuwkomers geschikt is.

2. Taalbarrière

De taalbarrière kan een significant obstakel vormen bij het onderwijzen van zaakvakken. Leerlingen moeten niet alleen de concepten begrijpen, maar ook de specifieke vaktaal beheersen om succesvol te zijn. Dit betekent dat ze dubbel werk moeten verrichten: het leren van de taal en het begrijpen van de inhoud.

3. Culturele Verschillen

Culturele verschillen kunnen de manier waarop nieuwkomers leren en informatie verwerken beïnvloeden. Wat als vanzelfsprekend wordt gezien in het ene onderwijssysteem, kan vreemd of verwarrend zijn in het andere. Dit vraagt om een cultuurgevoelige benadering van onderwijs.

Mogelijkheden voor Ondersteuning

Om nieuwkomers effectief te ondersteunen bij de aansluiting op zaakvakken, moeten scholen creatieve en flexibele strategieën ontwikkelen die rekening houden met zowel taalvaardigheid als cognitieve capaciteiten.

1. Taalgerichte Inhoudsbegeleiding

Een aanpak die taalgerichte inhoudsbegeleiding wordt genoemd, kan bijzonder effectief zijn. Hierbij worden taal en inhoud tegelijkertijd onderwezen, zodat leerlingen de taalvaardigheden ontwikkelen die ze nodig hebben om de vakinhoud te begrijpen. Dit kan worden bereikt door visuele hulpmiddelen, zoals afbeeldingen en grafieken, te gebruiken die complexe concepten verduidelijken.

2. Differentieel Onderwijs

Differentiatie in het onderwijs betekent dat leraren hun lessen aanpassen aan de individuele behoeften van leerlingen. Dit kan betekenen dat leerlingen op hun eigen niveau worden aangesproken en dat er extra ondersteuning wordt geboden waar nodig. Het gebruik van verschillende leermaterialen en strategieën kan helpen om aan de uiteenlopende behoeften van nieuwkomers te voldoen.

3. Gebruik van Vorige Kennis

Het activeren van de voorkennis van leerlingen is essentieel om hen te betrekken bij nieuwe leerinhouden. Leraren kunnen vragen stellen die nieuwkomers aanmoedigen om hun eerdere ervaringen en kennis te delen, en zo de link leggen naar de nieuwe stof. Dit niet alleen helpt hen om zich meer betrokken te voelen, maar ook om de inhoud beter te begrijpen.

4. Coöperatief Leren

Coöperatief leren kan een krachtig middel zijn om nieuwkomers te integreren. Door in kleine groepen te werken, krijgen leerlingen de kans om met hun leeftijdsgenoten te communiceren en hun taalvaardigheden in een natuurlijke context te verbeteren. Bovendien kan samenwerking met andere leerlingen helpen om de leerstof te verduidelijken en begrip te bevorderen.

Ondersteuning van Leraren

Leraren spelen een cruciale rol bij de integratie van nieuwkomers. Om hen in staat te stellen dit effectief te doen, moeten ze toegang hebben tot de juiste middelen en training.

1. Professionele Ontwikkeling

Professionele ontwikkeling voor leraren is essentieel om hen de vaardigheden en kennis te bieden die ze nodig hebben om effectief les te geven aan nieuwkomers. Trainingen kunnen zich richten op het leren van effectieve strategieën voor taalondersteuning en differentiatie, evenals op interculturele communicatie.

2. Toegang tot Materialen

Leraren moeten toegang hebben tot materialen die hen helpen om hun lessen aan te passen aan de behoeften van nieuwkomers. Dit kan inhouden dat ze gebruik maken van visuele hulpmiddelen, meertalige bronnen of aangepaste teksten die de complexiteit van de vakinhoud verminderen zonder de kern van de leerstof te verliezen.

3. Samenwerking met Ouders

Ouders zijn belangrijke partners in het onderwijs van nieuwkomers. Scholen moeten actief samenwerken met ouders om hen te betrekken bij het leerproces van hun kinderen. Dit kan door middel van regelmatige communicatie, ouderavonden en vertaalde informatie die hen helpt om het onderwijs van hun kinderen beter te begrijpen en te ondersteunen.

Evaluatie en Aanpassing

Het is belangrijk dat scholen regelmatig evalueren of de strategieën die ze gebruiken effectief zijn. Dit kan door middel van het monitoren van de voortgang van nieuwkomers, het verzamelen van feedback van zowel leerlingen als ouders, en het aanpassen van het curriculum en de lesmethoden waar nodig.

1. Individuele Voortgangsmonitoring

Het bijhouden van de voortgang van individuele leerlingen is cruciaal om te bepalen of zij de steun krijgen die zij nodig hebben. Leraren moeten regelmatig de vorderingen van hun leerlingen evalueren en hun benadering aanpassen op basis van de resultaten.

2. Feedback van Leerlingen

Feedback van leerlingen kan waardevolle inzichten bieden in hoe zij hun leerervaringen beleven. Door leerlingen te vragen naar hun ervaringen en eventuele obstakels, kunnen scholen beter inspelen op hun behoeften.

3. Curriculum Aanpassingen

Het curriculum moet flexibel zijn om te kunnen inspelen op de veranderende behoeften van nieuwkomers. Dit betekent dat scholen bereid moeten zijn om aanpassingen te maken op basis van de feedback die ze ontvangen en de voortgang die leerlingen boeken.

Conclusie

De integratie van nieuwkomers in het onderwijs vraagt om een zorgvuldige balans tussen het leren van de taal en het aansluiten bij het cognitieve niveau van de leerlingen. Door gebruik te maken van strategieën zoals taalgerichte inhoudsbegeleiding, differentieel onderwijs en coöperatief leren, kunnen scholen een omgeving creëren waarin nieuwkomers zich gesteund en betrokken voelen.

Het succes van nieuwkomers in de zaakvakken hangt af van de bereidheid van scholen om hun benadering aan te passen en te focussen op de unieke behoeften van deze leerlingen. Met de juiste ondersteuning en middelen kunnen nieuwkomers niet alleen succesvol zijn in het onderwijs, maar ook een waardevolle bijdrage leveren aan de gemeenschap waarin zij leven.

Leraren, ouders en beleidsmakers moeten samenwerken om een onderwijsomgeving te creëren die recht doet aan de diversiteit en potentieel van alle leerlingen, en nieuwkomers de kans biedt om hun talenten volledig te ontwikkelen. Zo kunnen we een toekomst opbouwen waarin alle leerlingen, ongeacht hun achtergrond, de kans krijgen om te slagen en te groeien.

Geraadpleegde bronnen

• Berben, M. (2012). Een nieuw gezicht in je klas? 5 tips voor een vlotte integratie van anderstalige nieuwkomers. Nieuwsbrief Taal & Onderwijs, september 2012. Hyperlink
• van den Bergh, L., Denessen, E., Hornstra, L., Voeten, M., & Holland, R. W. (2010). The implicit prejudiced attitudes of teachers: Relations to teacher expectations and the ethnic achievement gap. American Educational Research Journal, 47, 497-527. DOI: 10.3102/0002831209353594 Hyperlink
• Crul, M., Keskiner, E., Schneider, J., Lelie, F., & Ghaeminia, S. (2016). No lost generation: Education for refugee children a comparasion between Sweden, Germany, the Netherlands, and Turky. The integration of migrants and refugees. Florence: European University Institute. Verkregen op 19 november 2018 van: hyperlink
• Doherty, R.W., Hilberg, S., Pinal, A., & Tharp, R. G. (2003). Five Standards and student achievement. NABE Journal of Research and Practice, 1, 1-24. Hyperlink
• Duarte, J. (2016) Translanguaging in mainstream education: a sociocultural approach.
• International Journal of Bilingual Education and Bilingualism, advance online publication. DOI: 10.1080/13670050.2016.1231774
• Fermont, R. (2009). Succesfactoren bij schakelklassen: Een onderzoek naar de groepen 3 en 4 in Den Haag (masterscriptie). Verkregen op 23 november 2018, van: hyperlink
• Genesee, F., Lindholm-Leary, K., Saunders, W., & Christian, D. (2005). English language learners in U.S. schools: An overview of research findings. Journal of Education for Students Placed at Risk, 10, 363-385. DOI: 10.1207/s15327671espr1004_2 hyperlink
• Gibbons, P. (2003). Mediating Language Learning: Teacher Interactions With ESL Students in a Content-Based Classroom. TESOL QUARTERLY, 37, 247-273. Hyperlink
• Goedhard, R. (2018). Samenleren op een superdiverse school. Amsterdam: Uitgeverij SWP. Hyperlink (Inkijkexemplaar, eerste 20 pagina’s).
• Hajer, M. (2016). Onderwijs aan nieuwkomers organiseren - belangrijke inzichten en principes. In M. Lieskamp, J. van Loo & A. Schoemaker (eds.), Nieuwkomers op school. Onderwijs als startpunt voor een betere toekomst (19-25). Huizen: Uitgeverij Pica. Hyperlink
• Hajer, M. (2016b). Zweden, gidsland in onderwijs aan nieuwkomers? In M. Lieskamp, J. van Loo & A. Schoemaker (eds.), Nieuwkomers op school. Onderwijs als startpunt voor een betere toekomst (39-41). Huizen: Uitgeverij Pica. Hyperlink
• Onderwijsraad (2017). Vluchtelingen en onderwijs: Naar een efficiëntere organisatie, betere toegankelijkheid en hogere kwaliteit. Verkregen op 23 november 2018 van: hyperlink
• Ramault, G., & Sterckx, M. (2016). De opvang van anderstalige nieuwkomers in een kleuterklas. Leuven: Centrum voor Taal en Onderwijs. Verkregen van: hyperlink
• Sterckx, M. (2000). Hoe til je met 1 lucifer andere lucifers op? De opvang van anderstalige nieuwkomers in de beginperiode. Vonk, 29(4), 31-38. Hyperlink
• Verhallen, M. (2016). Taalhulp in de eerste opvang. De Wereld van het Jonge Kind, 16-19. Hyperlink